Azərbaycan Respublikasının 2024-cü il 27 dekabr tarixli 113-VIIQD nömrəli Qanunu ilə “Yetkinlik yaşına çatmayanların işləri və hüquqlarının müdafiəsi üzrə komissiyalar haqqında Əsasnamə”də bir sıra dəyişikliklər edilmişdir. Bu dəyişikliklər, əsasən yetkinlik yaşına çatmayanların işləri və hüquqlarının müdafiəsi üzrə komissiyaların fəaliyyətinin təkmilləşdirilməsi və onların işinin daha səmərəli təşkil edilməsi məqsədi daşıyır.

Sözügedən Qanuna əsasən yetkinlik yaşına çatmayanların işləri və hüquqlarının müdafiəsi üzrə Komissiyaların adı dəyişdirilərək “Uşaq hüquqlarının müdafiəsi üzrə komissiyalar” (bundan sonra - komissiya) adlandırılmışdır.

Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabineti yanındakı komissiyanın cari işlərinin görülməsi və qərarlarının icrasına nəzarətin həyata keçirilməsi məqsədilə Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsində Katibliyin (bundan sonra – Katiblik) yaradılması nəzərdə tutulmuşdur. Katibliyin uşaq hüquqlarının pozulması, yerli komissiyaların fəaliyyəti və uşaq müəssisələrində keçirilən monitorinqlərlə bağlı daxil olmuş müraciətləri araşdırmaq və araşdırmanın nəticəsi barədə Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabineti yanındakı komissiyaya məlumat vermək, habelə qeyd olunan komissiyanın fəaliyyəti ilə bağlı ictimaiyyəti məlumatlandırmaq və s. kimi vəzifələri müəyyən edilmişdir:

Bundan əlavə, komissiyaların tərkibi dəqiqləşdirilmiş və hüquq mühafizə orqanlarının, təhsil, səhiyyə, mədəniyyət sahələrindəki orqan və müəssisələrin nümayəndələri ilə yanaşı, əmək və əhalinin sosial müdafiəsi, gənclər və idman sahələri üzrə orqan və müəssisələrin nümayəndələri də daxil edilmişdir.

Həmçinin Əsasnamədə edilən dəyişikliyə əsasən komissiyaların öz fəaliyyətləri barədə hesabat vermələri ilə bağlı tələb də müəyyən edilmişdir. Belə ki, komissiyalar ildə 4 dəfə (rüblük, altıaylıq, doqquzaylıq, illik) gördükləri işlər barəsində aidiyyəti üzrə hesabat verəcəklər.

Qeyd olunan dəyişikliklərlə yerli komissiyaların səlahiyyətlərini nəzərdə tutan Əsasnamənin 5-ci maddəsi yeni redaksiyada verilmiş və burada həmçinin, onların uşaqlar (himayədar ailəyə verilmiş uşaqlar, habelə Azərbaycan Respublikasının Ailə Məcəlləsinə uyğun olaraq yerləşdirilənədək – valideynlərini itirmiş və valideyn himayəsindən məhrum olmuş uşaqlar istisna olmaqla) üzərində qəyyumluq və himayəçilik orqanının funksiyalarını həyata keçirmək, habelə internat, uşaq evlərində, açıq və qapalı tipli xüsusi təlim-tərbiyə müəssisələrində, tərbiyə müəssisələrində, qəbul-bölüşdürmə məntəqələrində saxlanılan uşaqların şəxsiyyətini təsdiq edən sənədləri əldə etmək mümkün olmadıqda həmin sənədlərin əldə edilməsi məqsədilə Daxili İşlər Nazirliyinə müraciət etmək səlahiyyətləri müəyyən olunmuşdur.